Κινητικότητα για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική

Έργο με έντονη αναπτυξιακή διάσταση χαρακτήρισε ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Παπακωνσταντίνου, την προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση και λειτουργία σε ιδιώτες των τεσσάρων μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική. Ο κ. Παπακωνσταντίνου ξεκαθάρισε ότι οι υποδομές που ήδη υπάρχουν για τη διαχείριση των απορριμμάτων βρίσκονται σε επίπεδα κορεσμού και προειδοποίησε ότι αν δεν προχωρήσει άμεσα ένα ολοκληρωμένο σύστημα, η περιφέρεια θα εξελιχθεί σε Νάπολη.

Την ίδια ώρα, καθοριστικές για την πορεία του διαγωνισμού και την ανάδειξη αναδόχου-επενδυτή στο έργο διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής, που αφορά τη σύμβαση κατασκευής, λειτουργίας και εκμετάλλευσης, συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ, κρίνονται οι διαπραγματεύσεις που ξεκινά το ελληνικό δημόσιο με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Ο διαγωνισμός, που ενέκριναν τα Υπουργεία Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, προβλέπει ότι τα έργα τεσσάρων μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική (Φυλή, Άνω Λιόσια, Κερατέα, Γραμματικό), με εκμετάλλευση της λειτουργίας τους για 20 έως 25 έτη, θα κατασκευαστούν με σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (ΣΔΙΤ).

Σύμφωνα με πληροφορίες, στις μέχρι τώρα συζητήσεις μεταξύ παραγόντων των συναρμοδίων Υπουργείων Περιβάλλοντος και Εσωτερικών και της ΕΤΕπ, καταγράφονται θετικές διαθέσεις, όσον αφορά τη συμβολή της τράπεζας στη συγκεκριμένη επένδυση, που είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη στην κατηγορία υποδομών περιβάλλοντος.

Αναλυτικά, τα ανοιχτά θέματα που ανακύπτουν με βάση όσα προβλέπει το σχέδιο της προκαταρκτικής προκήρυξης του έργου «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση και Λειτουργία Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων Περιφέρειας Αττικής», είναι:

1.Τραπεζικός δανεισμός: Η διεθνής, και ιδίως η ελληνική οικονομική συγκυρία, θεωρείται εξαιρετικά δυσμενής για να προωθηθούν στη χώρα μας έργα μέσω ΣΔΙΤ. Κατά κύριο λόγο οι ξένες εμπορικές τράπεζες εμφανίζονται επιφυλακτικές έως αρνητικές, όσον αφορά στην αποδοχή εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου και στη χορήγηση δανείου με ευνοϊκούς όρους. Στο έργο διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής αποκλείεται η συμμετοχή ελληνικών τραπεζών. Η μόνη λύση για να συμμετάσχουν ξένες τράπεζες, θα ήταν να διασφαλιστεί η συμμετοχή της ΕΤΕπ.

2. Επενδυτικές συμμετοχές: Έντονο προβληματισμό και σκεπτικισμό εκφράζουν διεθνείς παίκτες, όσον αφορά στη συμμετοχή τους μόνοι ή από κοινού με Έλληνες επενδυτές, στο συγκεκριμένο έργο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ιδιαίτερα συγκρατημένες εμφανίζονται οι ισπανικές και οι γαλλικές εταιρείες. Άγνωστή είναι η στάση των Γερμανών επιχειρηματιών, που ενδιαφέρονται για «πράσινες» επενδύσεις στην Ελλάδα. Δεδομένη θεωρείται η συμμετοχή εταιρειών από τον «πράσινο ΣΕΒ», με 21 ιδρυτικά μέλη. Ανάμεσά τους η Ηλέκτωρ ΑΕ, η Χαλυβουργία Ελλάδος, η Χαλυβουργική, η ΑΓΕΤ Ηρακλής και άλλες, οι οποίες έχουν ενεργό ανάμειξη σε έργα διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παράλληλα, ετοιμάζονται να πάρουν μέρος γνωστοί όμιλοι, που δραστηριοποιούνται ήδη στην ηλεκτροπαραγωγή είτε στην περιβαλλοντική αγορά, όπως: των Λεωνίδα Μπόμπολα, Γιώργου Περιστέρη, Σπύρου Λάτση και Πάνου Λασκαρίδη, Λεωνίδα Ιωάννου και Ευθύβουλου Παρασκευαΐδη. Όλοι πάντως (Έλληνες και ξένοι παίκτες) φαίνεται ότι περιμένουν τις εξελίξεις στο χρηματοδοτικό σχήμα, αλλά και βελτιώσεις μέσω της διαβούλευσης που προβλέπεται επί της προκαταρκτικής προκήρυξης του έργου.

3. Θέματα ανταγωνισμού: Προβληματισμό προκαλεί και η αναμενόμενη συμμετοχή στον συγκεκριμένο διαγωνισμό της ΔΕΗ ΑΕ και της ισπανική Urbaser. Οι δύο εταιρείες έχουν συστήσει μεταξύ τους κοινοπραξία με την έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη μελέτη, την εκτέλεση έργων και την παροχή κάθε είδους υπηρεσιών, που σχετίζονται με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη διαχείριση αποβλήτων, και την επεξεργασία αστικών και βιομηχανικών υδατικών αποβλήτων, εντός της ελληνικής επικράτειας. Μεταξύ των ιδιωτών υπάρχει ανησυχία και τίθεται το ερώτημα, κατά πόσον η συμμετοχή του σχήματος της ΔΕΗ ΑΕ με τους Ισπανούς συνεταίρους της διασφαλίζει τους όρους υγιούς ανταγωνισμού με δεδομένα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα υπέρ της εισηγμένης κρατικής εταιρείας από την αξιοποίηση δευτερογενούς υλικού, με μεγάλη θερμική δύναμη, που θα προκύψει από την επεξεργασία των απορριμμάτων στις δικές της ενεργειακές μονάδες.

4 .Προϋπολογισμός του έργου: Ο ανάδοχος θα αμείβεται με βάση τα εισερχόμενα απορρίμματα (gate fee) και την επίτευξη συγκεκριμένων περιβαλλοντικών στόχων και ποιοτικών χαρακτηριστικών. Οι προβλεπόμενες οικονομικές αποδόσεις για τον ανάδοχο, ο οποίος θα αναλάβει για 20 έως 25 έτη την ολοκληρωμένη επεξεργασία και διαχείριση 1.350.000 τόνων απορριμμάτων του λεκανοπεδίου ετησίως δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την απόσβεση των επενδύσεων. Ούτε καν να καλύψουν τις λειτουργικές δαπάνες. Η αναγωγή των στοιχείων δείχνει ότι η απόδοση θα είναι από 30 έως 55 ευρώ ανά τόνο, για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Η τιμή αυτή θεωρείται χαμηλή ενώ τονίζεται ότι η οικονομική απόδοση επιβαρύνεται περαιτέρω από τις τεχνολογικές απαιτήσεις του έργου, που δεν επιτρέπουν μεγαλύτερη του 25% ανοχή, σε υπολείμματα απορριμμάτων.

5. Χρονοδιαγράμματα: Ενστάσεις προβάλλει η πλευρά των ιδιωτών επενδυτών και για το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα: θεωρεί περίπου αδύνατο να έχει αναδειχτεί ανάδοχος εντός του 2012, ώστε το έργο να ολοκληρωθεί τη διετία 2012-2014. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, οι γενικοί όροι του διαγωνισμού θα δημοσιευτούν στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και θα αναρτηθούν στο Διαδίκτυο για διαβούλευση με τους υποψήφιους επενδυτές από τις 15 Σεπτεμβρίου έως τις 31 Οκτωβρίου.

Πηγή: Ισοτιμία