Σχεδόν καθημερινά, διαβάζουμε στα Μέσα Ενημέρωσης ή στα κοινωνικά δίκτυα, περιστατικά παραβατικότητας στην πόλη των Αχαρνών. Πολλές οι αντιδράσεις των πολιτικών προσώπων που ζητούν την πιο αποτελεσματική παρέμβαση της Αστυνομίας αλλά και οι κραυγές απόγνωσης των κατοίκων που νοιώθουν το αίσθημα της ανασφάλειας να τους πνίγει.
Ασφαλώς και δεν είναι η μοναδική πόλη στον κόσμο ή στην Ελλάδα το Μενίδι που η εγκληματικότητα έχει κτυπήσει στο «κόκκινο». Είναι διαφορετικό όμως να υπάρχει εγκληματικότητα και παιδική παραβατικότητα σε χαμηλά ή μέτρια επίπεδα είναι άλλο όμως να διεκδικεί για πολλά χρόνια την πρωτιά! Ποιοι όμως είναι οι λόγοι που όχι μόνο παρατηρείται αλλά και αυξάνεται το κύμα εγκληματικότητας στις Αχαρνές;
Πολλά τα αίτια. Κι ενώ διάφοροι αναλυτές, επιστήμονες ή όχι, καταθέτουν την προσωπική τους εκτίμηση για τα αίτια και την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, η δική μας εκτίμηση έρχεται να θέσει έναν βασικό προβληματισμό.
- Μήπως η βάση από την οποία θα πρέπει να εξετάσουμε το σοβαρό αυτό πρόβλημα είναι η ανομοιογένεια του πληθυσμού της πόλης;
Οι περισσότεροι, μιλώντας για την ανάπτυξη μιας πόλης ή για την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων, εξετάζουν αποκλειστικά και μόνο, το χωροταξικό περιβάλλον αφήνοντας κατά μέρος, το ανθρωπογενές περιβάλλον.
Μελετώντας το ανθρωπογενές περιβάλλον της πόλης των Αχαρνών, βλέπουμε ότι σε αυτόν τον μεγάλο σε έκταση Δήμο, κατοικούν οι πιο κάτω κοινωνικές ομάδες: οι γηγενείς (Μενιδιάτες), οι παλιννοστούντες, οι κάτοικοι Θρακομακεδόνων, οι κάτοικοι του Ολυμπιακού Χωριού, οι εσωτερικοί μετανάστες, οι εξωτερικοί μετανάστες, οι ΡΟΜΑ.
Εξετάζοντας τα χαρακτηριστικά αυτών των ομάδων διαπιστώνουμε ότι:
α) Οι Μενιδιάτες: αν και είναι το 11% περίπου των κατοίκων, είναι σε αρκετά σημαντικό αριθμό εύρωστοι οικονομικά. Οι παλαιότερες γενιές ασχολούντο κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία ενώ δεν πρέπει κανείς να παραβλέψει, παραβάτικες συμπεριφορές που υπήρχαν από ορισμένους. Θεωρούν ξένους ή ακόμα και εισβολείς όσους ήρθαν, αγόρασαν από αυτούς εκτάσεις μικρές ή μεγάλες για να κτίσουν το σπιτικό τους ή την επιχείρησή τους. Δεν δέχονται να είναι «ξένος» δήμαρχος παρά μόνο Μενιδιάτης! Αιτία είναι οι απαλλοτριώσεις εκτάσεων που γίνονται ανεξέλεγκτα προκαλώντας οικονομική ασφυξία στον Δήμο; Είναι οι μεγάλες αδιάθετες εκτάσεις δημόσιες ή δημοτικές αλλά εύκολα καταπατημένες εκτάσεις; Είναι το ονόρε (τιμή, δόξα, υπόληψη, αξίωμα);
Διαπίστωση πάντως είναι, πως πρόκειται για μια κοινωνική ομάδα, με δεμένα κι αλληλοϋποστηριζόμενα μέλη, που επιθυμούν και προσπαθούν να έχουν τον πρώτο και τελευταίο λόγο στα τεκταινόμενα στην πόλη. Ακόμη, αν και εκείνοι που διετέλεσαν δήμαρχοι ήταν Μενιδιάτες εκτός από δύο (Παναγιώτης Φωτιάδης, Γιάννης Κασσαβός) η πόλη έχει σήμερα σημαντικά προβλήματα χωροταξίας και έλλειψης υποδομών παρά τις όποιες προσπάθειες.
β) οι παλιννοστούντες: αποτελούν το 40% των κατοίκων, έχουν οι περισσότεροι την ποντιακή κουλτούρα (γλώσσα, ήθη κι έθιμα) όμως δεν είναι συμπαγείς όπως οι Μενιδιάτες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι ήρθαν στην πόλη σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, (αρχίζοντας από το 1967) από διαφορετικές χώρες (πρώην δημοκρατίες της Ρωσίας) όπως Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Γεωργία, Απχαζία κ.α. και διάφοροι αρχηγίσκοι, προσπαθούσαν και προσπαθούν, να ελέγχουν τμήματα για καθαρά προσωπικούς – οικονομικούς – πολιτικούς λόγους. Η μοναδική φορά που κατάφεραν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να εκλέξουν Πόντιο δήμαρχο, ήταν το 2006, όταν δήμαρχος εκλέχθηκε ο Παναγιώτης Φωτιάδης. Η κοινωνική αυτή ομάδα διακρίνεται για την εργατικότητά της αλλά και για την δυσκολία προσαρμογής της στα δεδομένα της πόλης. Δεν διαφεύγει της προσοχής το γεγονός ότι αρκετοί παλιννοστούντες κατέφυγαν σε παραβατικές συμπεριφορές (πωλήσεις λαθραίων τσιγάρων, προστασία κ.α.) αναζητώντας οικονομική λύση σε μια κλειστή κοινωνία με ελάχιστες θέσεις εργασίας.
δ) Οι κάτοικοι Θρακομακεδόνων: Το 1948 ιδρύθηκε ο Συνεταιρισμός «Μακεδονία»με σκοπό να στεγάσει τους πρόσφυγες Μακεδονίας και Θράκης που βρισκόντουσαν στην Αττική. Μετά από έρευνες του συνεταιρισμού, επιλέχθηκε η έκταση στη θέση «Μπίλιζα» του Δήμου Αχαρνών. Το 1953 με Βασιλικό Διάταγμα, άρετε η πράξη αναδάσωσης του κτήματος Μπίλιζα κι έτσι ξεκίνησε η διανομή των πρώτων οικοπέδων από τον Συνεταιρισμό. Ο σχεδιασμός του οικισμού εκπονήθηκε από τον πολεοδόμο Κωνσταντίνο Δοξιάδη ως μια νέα ευρωπαϊκού τύπου περιοχή αποκλειστικής κατοικίας στα βόρεια του νόμου Αττικής και μάλιστα, το 1992 η περιοχή βραβεύτηκε ως η πιο όμορφη περιοχή της Ευρώπης. Το 1961 η περιοχή «Θρακομακεδόνες» αναγνωρίσθηκε ως οικισμός του Δήμου Αχαρνών. Το 2010, με την εφαρμογή του Καλλικράτη, έγινε δημοτική κοινότητα του Δήμου Αχαρνών. Η προσάρτηση αυτή δημιούργησε αντιδράσεις στους κατοίκους γιατί θεωρούσαν και θεωρούν τον Δήμο Αχαρνών και τους κατοίκους του κατώτερης κατηγορίας. Ακόμη και σήμερα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που χρησιμοποιούν αρνητικούς χαρακτηρισμούς για τον Δήμο Αχαρνών και τους δημότες του.
ε) οι κάτοικοι του Ολυμπιακού Χωριού: Το 1997 αποφασίστηκε η δημιουργία του Ολυμπιακού Χωριού στην περιοχή «Κτήμα Δήμογλη» με στόχο την κατασκευή καταλυμάτων για τους αθλητές που θα λάμβαναν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 καθώς και αθλητικούς βοηθητικούς χώρους. Μετά το πέρας των Ολυμπιακών Αγώνων, με κατάλληλες παρεμβάσεις, τα καταλύματα μετασκευάστηκαν σε διαμερίσματα για δικαιούχους του ΟΕΚ. Ακολούθησε το 2004 διαγωνισμός και εγκαταστάθηκαν 2.292 οικογένειες. Από τις πρώτες ημέρες εγκατάστασης των κατοίκων του Ολυμπιακού Χωριού, ξεκίνησαν προσπάθειες από κάποιες ομάδες κατοίκων, προκειμένου να γίνει Δήμος το Ολυμπιακό Χωριό, είτε μόνο του είτε με την συνένωση των γύρω περιοχών Θρακομακεδόνων και Βαρυμπόμπης. Φυσικά, ο Καλλικράτης ήταν συγκεκριμένος και οι προσπάθειες έπεσαν στο κενό. Όχι όμως και η αντιπαλότητα των κατοίκων με τον Δήμο Αχαρνών που ακόμα επιδιώκουν την ανεξαρτησία τους.
στ) οι εσωτερικοί μετανάστες: Πολίτες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, αναζήτησαν στις Αχαρνές στέγη ή επαγγελματική δραστηριότητα. Με διαφορετικά ήθη κι έθιμα, αλλά έχοντας στις αποσκευές τους όνειρα κι ελπίδες, συνέβαλαν αποφασιστικά στην ανάπτυξη της πόλης, χωρίς να διεκδικούν τίποτα περισσότερο, από μια καλή ποιότητα ζωής. Δεν προσπάθησαν να ελέγξουν ομάδες ή να ασκήσουν πολιτικές πιέσεις για προσωπικά οφέλη και το μόνο που διεκδίκησαν και διεκδικούν είναι ένα καλύτερο αύριο για την οικογένειά τους, τα παιδιά τους.
ζ) οι εξωτερικοί μετανάστες: Από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της Ασίας αλλά και από τις γειτονικές Αλβανία και Βουλγαρία, ήρθαν οικονομικοί μετανάστες αναζητώντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής από αυτή που είχαν στην πατρίδα τους. Εργατικοί πολλοί από αυτούς, πρόθυμοι να εργαστούν με μικρή αμοιβή για να εξασφαλίσουν τον επιούσιο αλλά κι ορισμένοι με παραβατική συμπεριφορά. Σημαντικός αριθμός έχει εναρμονιστεί στους ρυθμούς της πόλης και τα προβλήματα που δημιουργούν είναι λιγότερα από εκείνα των άλλων κοινωνικών ομάδων.
η) οι ΡΟΜΑ: Κοινωνική ομάδα που περιλαμβάνει αρκετές φυλές που έχουν μεγάλη αντιπαλότητα μεταξύ τους. Διακρίνονται για την αντικοινωνική συμπεριφορά πολλών μελών τους αλλά και για την εμπορία ναρκωτικών που κάνουν αρκετοί από αυτούς. Ανεξέλεγκτοι, ωφελούμενοι από επιδόματα που δίνει η πολιτεία, παραβατικοί και ορισμένοι άκρως επικίνδυνοι. Ελάχιστοι στέλνουν τα παιδιά τους σχολείο και εκείνοι που ασκούν νόμιμη επαγγελματική δραστηριότητα.
Σε γενικές γραμμές αυτό είναι το ανθρωπογενές περιβάλλον του Δήμου Αχαρνών.
Ομάδες με έντονες αντιπαραθέσεις αλλά και διαφορετικές διεκδικήσεις.
Όλα αυτά δικαιολογούν και τον μεγάλο αριθμό εγκληματικών και παραβατικών συμπεριφορών αλλά και την αδυναμία της Πολιτείας και Αστυνομίας να κάνουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις.
Όταν οι όποιες παρεμβάσεις της πολιτείας/Αστυνομίας έχουν ως αποδέκτες ανομοιογενείς ομάδες ανθρώπων, με διαφορετική κουλτούρα, με διαφορετική γλώσσα, ήθη κι έθιμα, με διαφορετικές αξίες, με εντελώς άνιση οικονομική κατάσταση, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα.
Μάταιες επομένως οι όποιες φωνές, διαμαρτυρίες, υποσχέσεις και συνομιλίες με πολιτικούς ή αξιωματούχους όταν δεν έχουμε κατορθώσει σαν τοπική κοινωνία, να καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον, να έχουμε τα ίδια αντανακλαστικά στο κάθε ερέθισμα.
Όποιος καταφέρει να ενώσει αυτές τις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες για να έχουν την κατά το μέτρο του δυνατού ίδια συμπεριφορά, χωρίς όμως να απολέσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα, θα πετύχει κάτι ακόμα πολύ σπουδαιότερο. Θα απαλείψει όλων των κατηγοριών τους «πατερούληδες» που σήμερα, με μεθοδικό τρόπο, δηλητηριάζουν τις σχέσεις των ανθρώπων.
Η ένωση των κοινωνικών ομάδων σε ένα συγκεκριμένο σώμα με ίδια κοινωνική συμπεριφορά, θα συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη, πολιτιστική και οικονομική, της πόλης.
Πρόκληση επομένως για τον επόμενο δήμαρχο, η απάλειψη των κοινωνικών διαφορών, το αδέλφωμα των κοινωνικών ομάδων που κατοικούν στην πόλη, χωρίς όμως να απολέσουν την κουλτούρα τους…
