Η απλή αναλογική, βασική μεταβλητή της κοινωνικής προόδου. Tου Πάνου Ροδάκη*

Αρχικά θέλω να ξεκαθαρίσω τις προθέσεις μου, δεν υποστηρίζω την απλή αναλογική σαν δικαίωση ενός πάγιου αιτήματος της αριστεράς, ούτε μόνο με όρους διεύρυνσης της δημοκρατίας, αν και είναι καταλυτικής σημασίας ζήτημα για όλες τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές διεργασίες που θα ακολουθήσουν.

Εκτιμώ ότι αποτελεί βασική μεταβλητή κοινωνικής προόδου. Είναι ένα από τα κυρία εργαλεία πάνω στα οποία μπορεί να στηθεί το κράτος μας σε στέρεες και υγιείς βάσεις , φιλικό και δίκαιο  με τους πολίτες του. Με μετρήσιμους αλλά ρεαλιστικούς και συνάμα ριζοσπαστικούς με τα μέτρα της συγκυρίας στόχους.

Την έξοδο από το βρόγχο της επιτροπείας μέχρι το 2018 , την παραγωγική ανασυγκρότηση με πιο κοινωνικά δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου, την δημιουργία θέσεων εργασίας και τη μείωση της ανεργίας, την εμπέδωση μιας πραγματικά δίκαιης αστικής δημοκρατίας δυτικού τύπου που δυστυχώς η χώρα μας δεν είχε την τύχη να γνωρίσει ποτέ τα περίπου 180 χρόνια από την ίδρυση του νέου Ελληνικού κράτους.

Κι όλα τα παραπάνω σαν βάση για ένα συνολικότερο μετασχηματισμό, σε μια κοινωνία περισσότερο δημοκρατική, προοδευτική , ανεκτική, αλληλέγγυα , δίκαιη  σε μια Ευρώπη με παρόμοια χαρακτηριστικά. Δύσκολος αγώνας, μεγάλοι στόχοι, αλλά για αυτά τα δύσκολα είμαστε και σε αυτά θα δώσουμε τη μάχη να πετύχουμε, όχι για κάποιους άλλους αλλά για τις δικές μας ζωές ,των φίλων, των γειτόνων , όσων αγαπάμε και όσων μας μισούν (εγώ δεν μισώ κανέναν ελπίζω και εσείς το ίδιο), ολόκληρης της κοινωνίας.

Με την διαδικασία της νομοθέτησης της απλής αναλογικής να έχει ήδη ξεκινήσει στην αρμόδια επιτροπή της βουλής  όπου το νομοσχέδιο έλαβε 162 ψήφους  και με το τοπίο για τον τελικό αριθμό των βουλευτών που θα στηρίξουν το νόμο στην ολομέλεια να είναι ακόμα ρευστό, καλό είναι να κυριαρχήσουν τις επόμενες ημέρες στο δημόσιο διάλογο πραγματικά επιχειρήματα σχετικά με τη θετική ή την αρνητική επίδραση που θα έχει μια τέτοια εξέλιξη στην κοινωνία, την λειτουργιά του πολιτεύματος, την ίδια τη δημοκρατία .

Δομικά στοιχεία της αστικής δημοκρατίας η καθολική συμμετοχή και η αντιπροσωπευτικότητα

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Ηαστική Δημοκρατία ενέχει σαν δομικά στοιχεία την καθολική συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές και την  αντιπροσωπευτικότητα της ψήφου.

Στην πραγματικότητα με  οποιοδήποτε πλειοψηφικό εκλογικό  σύστημα ή καλύτερα με οτιδήποτε άλλο εκτός από την απλή αναλογική δεν υπηρετούνται στο ελάχιστο τα δύο παραπάνω ζητούμενα. Ας τα δούμε λίγο πιο προσεκτικά:

Αφενός η χαμηλή συμμέτοχη των πολιτών στις εκλογικές διαδικασίες.Παραδοσιακά πλέον στη χώρα μαςπερίπου το 1/3 των πολιτών απέχει από τις κάλπες,  συνεπώς το όποιο αποτέλεσμα επί τοις αρχής αντιπροσωπεύει ένα τμήμα της κοινωνίας και όχι το σύνολο της.

Φυσικά υπάρχει το επιχείρημα ότι οι πολίτες αυτοί  με τη θέληση τους δεν  προσέρχονται στις κάλπες για να ψηφίσουν, όπως και το γεγονός ότι κάποιοι έχουν αντικειμενική δυσκολία στο να το κάνουν π. χ κάτοικοι εξωτερικού( η ψήφος των ομογενών που οφείλει η αριστεράνα νομοθετήσει κάποια στιγμή είναι μια πολύ σοβαρή και λεπτή υπόθεση και αφορά την δημοκρατία και την αντιπροσωπευτικότητα όμως θέλει ιδιαίτερη προσοχή για να μην αλλοιώνει παράλληλα τη βούληση των μόνιμων κατοίκων της χώραςκαι επεξεργασία για να μην καταλήξει ευκαιρία πολιτικού τυχοδιωκτισμού όπως επιχειρεί η Ν.Δ να την μεταβάλλει)

Παρόλα αυτά σημαντικό γεγονός που παραμένει και επιτακτικά χρειάζεται να αλλάξουμε είναι ότι μια πολύ σημαντική ομάδα πολιτών αισθάνεται ότι η ελάχιστη συμμετοχή στα κοινά που εκφράζεται με την ψήφο, δεν τους αφορά και το κυριότερο δεν έχει αποφασιστική σημασία τόσο  για το μέλλον της χώρας όσο και για το προσωπικό τους. Και αυτό θα αλλάξει μόνο όταν οι πολίτες αυτοί πειστούν από γεγονότα ότι η ψήφος τους μετράει και δεν απαξιώνεται. Η απλή αναλογική βοηθά άμεσα σε μια τέτοια κατεύθυνση.

Αφετέρου η απαξίωση κάθε έννοιας αντιπροσωπευτικότητας. Άλλα ψηφίζουν οι πολίτες και άλλα αποτελέσματα βγαίνουν σε πολλές περιπτώσεις  για να ικανοποιηθούν οι τρελές απαιτήσεις των πλειοψηφικών εκλογικών νόμων με τελευταίο το μπόνους των 50 εδρών. Στο νομό Έβρου (ας με συγχωρήσουν οι βουλευτές Έβρου όλων των κομμάτων για το παράδειγμα) στις τελευταίες εκλογές η Ν.Δ κέρδισε με 33,7% έναντι 31,87% του ΣΥ.ΡΙΖ.Α  αλλά εκπροσωπείται από 1 βουλευτή ενώ ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α με 3. Προφανώς δεν είναι να τους λυπάσαι αφού κοιμούνται όπως έστρωσαν, όμως στην ουσία τέτοια εκλογικά παράδοξα καλό είναι να τα αφήσουμε πίσω σαν κοινωνία και να εξετάζουμε από καιρό εις καιρό για να μην επαναληφθούν.

Εκλογικός νόμος-λαϊκή νομιμοποίηση-κυβερνητική σταθερότητα

Για την συνολική όμως απαξίωση του πολιτικού συστήματος στην κοινωνία τεράστιο ρόλο διαδραμάτισαν τα τελευταία χρόνια οι εκλογικοί νόμοι της ενισχυμένης ή πλειοψηφικής αναλογικής , δηλαδή νόμοι που σε μεγάλο βαθμό αλλοίωναν τη βούληση του εκλογικού σώματος.

Δεν είναι ανάγκη να γνωρίζει κανείς ανώτερα μαθηματικά για να εξάγει ένα πολύ απλό συμπέρασμα μέσα από μια εντελώς ρεαλιστική υπόθεση εργασίας. ‘Έστω το πρώτο κόμμα λαμβάνει 40%( που τέτοια τύχη για οποιοδήποτε πια, λέμε όμως), ενός σώματος που ψήφισε κατά 70%, ουσιαστικά αντιπροσωπεύοντας δηλαδή το 28% της κοινωνίας, είναι δυνατόν να κυβερνήσει απέναντι στο υπόλοιπο 72% με κοινωνική συναίνεση και στήριξη ακόμα και εάν εφαρμόσει κατά γράμμα το προεκλογικό του πρόγραμμα;

 Κυρίως όμως έχει τη λαϊκή νομιμοποίηση να το κάνει, ιδιαίτερα σε συνθήκες ιδιαίτερα πολιτικά και οικονομικά οξυμένες και κρίσιμες όπως είναι τα τελευταία χρόνια των μνημονίων στην Ελλάδα;

Ας θυμηθούμε τη νομιμοποίηση της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου με το 44% το 2009 να βάλει την χώρα μας στο καθεστώς των μνημονίων και της αντίστοιχης λαϊκής αποδοχής της ενέργειας αυτής.

Και αυτό ήταν απλά η κορυφή του παγόβουνου, αφού υπάρχουν πλείστα παραδείγματα που με το δήθεν επιχείρημα της ακυβερνησίας μια μειοψηφική στην πραγματικότητα πολιτική ομάδα επέβαλλε στην υπόλοιπη κοινωνία νόμιμα της απόψεις, προβάλλοντας στη συνέχεια το επιχείρημα της νίκης στις εκλογές και των ισχυρών κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών.Ακόμα και τα εκλογικά συστήματα που είχαμε στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια ακολουθούσαν κατά γράμμα την αλησμόνητη θεωρία του «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό».

Συγχρόνως η αυτάρκεια και η αυταρέσκεια του πολιτικού συστήματος του δικομματισμού της μεταπολίτευσης μετέτρεψε τους πολίτες σε κομπάρσους και πελάτες των κομμάτων, στερώντας τους βασικά δημοκρατικά δικαιώματα όπως η διενέργεια δημοψηφισμάτων όταν σε όλη την Ευρώπη γίνονταν για ζητήματα όπως για την συνθήκη του  Μάαστριχτ και το  Ευρωσύνταγμα.

Στην πραγματικότητα τα εκλογικά συστήματα των προηγούμενων χρόνων υπήρξαν συστήματα που κατάφωρα χειραγωγούσαν την βούληση του εκλογικού σώματος, ωθούσαν στο δικομματισμό, εξέθρεψαν την αλαζονεία και την αμετροέπεια αυτών που μας κυβέρνησαν  και τις πελατειακές σχέσεις με τους πολίτες,, οδήγησαν στα σκάνδαλα τύπου υποβρυχίων και SIEMENS,απαξίωσαν την ποιότητα της ίδιας της αστικής δημοκρατίας και ευτέλισαν στην ουσία τον κοινοβουλευτισμό δημιουργώντας βουλευτές χειροκροτητές και όχι πραγματικούς αντιπροσώπους του λαού. Το τέλειο μίγμα καταστροφής δηλαδή.

Τι είδους κυβερνητική και πολιτική σταθερότητα μπορούν να έχουν τέτοια κυβερνητικά σχήματα σε απόλυτη αναντιστοιχία με τη λαϊκή βούληση;

Και για να μιλάμε και με γεγονότα , πάνω σε αυτή την αναντιστοιχία στηρίχθηκε η αντιπολιτευτική τακτική του πολιτικού συστήματος ολόκληρης της μεταπολίτευσης με την εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση να ζητάει σχεδόν  την επαύριο ακόμα και εκλογικών συντριβών εκλογές!!!  Ακριβώς ότι επιχειρεί σήμερα η Ν.Δ η οποία με αρχηγό τον Κυριάκο καμώνεται το μεταρρυθμιστικό κόμμα τη στιγμή που οι αναλύσεις, τα εργαλεία αλλά και οι πραγματικές προθέσεις της βρωμάνε από τη μούχλα περασμένων δεκαετιών.

Δίχως να νοιάζεται καθόλου εάν η χώρα έχει ανάγκη σταθερότητα και συναινέσεις και δίχως τον παραμικρό σεβασμό στις 4 διαδοχικές ήττες του κόμματος του τα τελευταία 2 χρόνια , έστω κάποιες και με  το μπόνους των 50 εδρών. Είπαμε όπως έστρωσαν κοιμήθηκαν. Επίσης εάν  θεωρούν ότι αδικήθηκαν μπορούν να ψηφίσουν σε λίγες μέρες το νέο νόμο ώστε να πάρει 200 ψήφους και να μην ωρύονται πάλι όταν χάσουν τις επόμενες εκλογές και ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α ξαναπάρει τις 50 έδρες του μπόνους.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι εάν είχαμε σαν εκλογικό σύστημα την  απλή αναλογική τις τελευταίες δεκαετίες και συμμαχικές κυβερνήσεις έστω (βάση των παλαιότερων εκλογικών αποτελεσμάτων πάντα) ανάμεσα σε ΠΑ.ΣΟ.Κ και Ν.Δ τα πράγματα θα ήταν σίγουρα καλύτερα και η χώρα μας δεν θα έφτανε ποτέ στην κατάντια που την οδήγησαν. Όσο να το πεις, κάτι θα συγκρατούσε ο ένας από τον άλλον από όλα αυτά που συνέβησαν.

Ωραίες οι θεωρίες με το όριο τι γίνεται

Η αλήθεια είναι ότι προσωπικά θα ήθελα απλή αναλογική χωρίς καμία προϋπόθεση και προαπαιτούμενο. Όχι δηλαδή μόνο κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών αλλά και του 3% σαν ορίου εισόδου στη Βουλή.

Παρόλα αυτά συνυπολογίζοντας τους κινδύνους σε όλα τα επίπεδα που μια τέτοια κίνηση περιέχει για την λειτουργία του κοινοβουλίου, για τη δυνατότητα έμμεσης διείσδυσης απολιτίκμεμονομένων τοπικών παραγόντων με οσμή οικονομικής διαπλοκής στη βουλή (το είδαμε έντονα στις δημοτικές εκλογές) ικανών να παίξουν ρυθμιστικό ρόλο δυσανάλογο της κοινωνικής τους απήχησης και  για τη δυνατότητα εκπροσώπησης στο κοινοβούλιο και άλλων ακραίων μισαλλόδοξων φωνών πέρα της Χρυσής Αυγής, ποιώ την ανάγκη φιλοτιμία και θεωρώ ότι στην κλίμακα βελτίωσης της ποιότητας της δημοκρατίας μας έχουμε ακόμα σκαλιά να ανέβουμε μέχρι να μπορούμε σαν να πάμε σε πλήρη κατάργηση του ορίου. Σε κάθε περίπτωση όμως το όριο μπορεί να μειωθεί ακόμα στο 2,5% ίσως και στο 2%.Δεν πρέπει να φοβόμαστε την πολυφωνία και τη δημοκρατία , το μόνο μας χρέος είναι να την προστατέψουμε και να την διευρύνουμε ακόμα περισσότερο.

Αντί επιλόγου- Απλή αναλογική βασικήμεταβλητή κοινωνικής προόδου

Ένα είναι σίγουρο, με όποια κυβέρνηση εάν δεν διορθωθούν οι δομικές αδυναμίες του πολιτεύματος και του κράτους μας όπως τόσα χρόνια αποτυπώθηκαν σε όλους τους τομείς της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής των περασμένων δεκαετιών ,ότι και να κάνει ακόμα και η κυβέρνηση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α-ΑΝ.ΕΛ η χώρα μας δεν σώζεται.

Για το λόγο αυτό η απλή αναλογική εντάσσεται σε ένα συνολικό προοδευτικό και δημοκρατικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων μαζί και με την επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση όπως ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επεσήμανε σε πρόσφατη του τηλεοπτική συνέντευξη, μετασχηματισμού της Ελλάδας σε αυτό που χρόνια έπρεπε να είναι. Μια χώρα με κανόνες και νόμους που λειτουργούν για όλους δίχως εξαιρέσεις ,που σέβεται τους πολίτες της , που οι πολίτες αναγνωρίζουν το κράτος σαν φίλο και σύμμαχο τους, που αγαπά την πρόοδο , την καινοτομία, την υγιή επιχειρηματικότητα.

Όλα αυτά όμως κάτω από την αδιαπραγμάτευτη προστασία των πιο αδύναμων και όσων το έχουν ανάγκη, όχι με όρους ελεημοσύνης αλλά με όρους κοινωνικής πρόνοιας,  αλληλεγγύης και δικαιοσύνης.

Στην πραγματικότητα όλες οι προοδευτικές και δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις της χώρας έχουν άμεσο συμφέρον και καθήκον να συνταχθούν με αυτό το σχέδιο παρά το γεγονός ότι κάποιες όπως το ΠΑ.ΣΟ.Κ παραμένουν δέσμιες αμαρτωλών γραμματίων του κυβερνητικού τους παρελθόντος.  Ας είναι, η ψηφοφορία είναι μπροστά μας στις 20 του μήνα στη βουλή και εκεί πιθανόν να ξεγυμνωθούν για άλλη μια φορά όσοι επιθυμούν να θεωρούνται κεντροαριστεροί αλλά αλληθωρίζουν κεντροδεξιά ή όσοι στο όνομα της μαρξιστικής ορθοδοξίας( δεν διαφέρουν πολύ από κάτι περίεργους παραθρησκευτικούς) κάνουν τους Πόντιους Πιλάτους. Για εμάς μικρή σημασία έχει. Το κρίσιμο είναι ο κόσμος , οι άξιοι και ικανοί προοδευτικοί πολίτες μιας κοινωνίας που ασφυκτιά να καταλάβουν πιο είναι το πραγματικό διακύβευμα. Ότι η Ελλάδα και οι πολίτες της πρέπει να πάμε μπροστά αφήνοντας πίσω μας όλο το κιτς νεοφιλελεύθερο πανηγύρι της αρπαχτής, του νεοπλουτισμού και της αναξιοκρατίας που μας οδήγησε στην καταστροφή και να συνταχθούν με το ΣΥ.ΡΙΖ.Α ενεργά στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας και της οικονομίας αλλά και επαναθεμελίωσης της δημοκρατίας μας.

Θέλουν δεν θέλουν οι δυνάμεις που παραμένουν δεμένες στο παρελθόν είτε με 200 ψήφους στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, είτε με λιγότερους στην μεθεπόμενη η απλή αναλογική θα εφαρμοστεί και θα επιτελέσει το ρόλος της σαν βασική μεταβλητή κοινωνικής προόδου.

• Ο Πάνος Ροδάκης είναι χημικός μηχανικός, συντονιστής της Ν.Ε ΣΥ.ΡΙΖ.Α Ανατολικής Αττικής και μέλος της Κ.Ε του ΣΥ.ΡΙΖ.Α

Αναδημοσίευση από το Εcoleft