Ιωάννης Μίχας: “Αλλαγές και Αυτοδιοίκηση”

Η διαχείριση των αλλαγών στην τοπική αυτοδιοίκηση είναι μια κρίσιμη διαδικασία που όμως διασφαλίζει την ομαλή μετάβαση από μία κατάσταση σε μία άλλη με τον σχεδιασμό και την αποτελεσματική υλοποίηση της κατάλληλης στρατηγικής.

Είναι, δε, ένα πολύπλοκο εγχείρημα, αλλά με σωστό σχεδιασμό, αποτελεσματική ηγεσία και εμπλοκή των ενδιαφερομένων, μπορεί να παρέχει θετικά αποτελέσματα, βελτιωμένες υπηρεσίες και αυξημένη αποτελεσματικότητα. Ως γνωστόν οι Ο.Τ.Α. αντιμετωπίζουν συνεχώς προκλήσεις και γι αυτό πρέπει να προσαρμόζονται στις αλλαγές που προκύπτουν στο τοπικό, εθνικό και διεθνές περιβάλλον.

Εννοιολογικά  η αλλαγή αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας φαινόμενο με γνωστικές και συναισθηματικές προεκτάσεις. Στην ουσία αλλαγή ονομάζεται κάθε προσπάθεια ενός οργανισμού να αποφύγει τον συνηθισμένο τρόπο ενέργειας (Αλεξιάδου, 2007). Κάθε νέο στοιχείο που εισάγεται με στόχο την ομαλότερη διεξαγωγή των λειτουργιών του οργανισμού (Παπαδόπουλος, 2011), είτε αυτό προκύπτει από μία ιδέα που προέρχεται από το εσωτερικό του οργανισμού είτε από την ανάγκη αντιμετώπισης ή ενσωμάτωσης καινούργιων δεδομένων που προέρχονται από το εξωτερικό ή εσωτερικό περιβάλλον, με ζητούμενο την ανάπτυξη του οργανισμού (Αλεξιάδου, 2007) και ταυτόχρονα την ικανοποίηση των πολιτών. Για να είναι αποτελεσματική η αλλαγή χρειάζεται να την κατανοήσουν οι εργαζόμενοι, να την αφομοιώσουν και να δεσμευτούν απέναντί της.

Στη διεθνή βιβλιογραφία η αλλαγή είναι ταυτόσημη με:

• Την οργανωσιακή αλλαγή
• Τη μεταρρύθμιση και
• Την καινοτομία

Μια αλλαγή είναι αναγκαία όταν υπάρχει δυσαρέσκεια για την τρέχουσα κατάσταση ή για κάτι που εκλαμβάνεται ως πρόβλημα. Η κατάσταση αυτή οδηγεί στην αναζήτηση μιας λύσης που θα αλλάξει τις συνθήκες και θα οδηγήσει στη βελτίωση.

Ορισμένοι  Παράγοντες που συμβάλλουν στην αλλαγή:

• Οι πολιτικές εξελίξεις
• Οι οικονομικές εξελίξεις
• Η αυξημένη πληροφόρηση των πολιτών
• Η αύξηση των απαιτήσεων των πολιτών
• Η παγκοσμιοποίηση της αγοράς
• Οι τεχνολογικές εξελίξεις και καινοτομίες
• Ο διαρκής ανταγωνισμός
• Η ανάγκη μείωσης του κόστους λειτουργίας (και όχι μόνο) του οργανισμού
• Η μεγαλύτερη ανταπόκριση των πολιτών
• Η αύξηση της παραγωγικότητας
• Η επίλυση των προβλημάτων λειτουργικότητας του οργανισμού
• Η ικανοποίηση των πολιτών και των εργαζομένων
• Η κάλυψη των νεκρών χρόνων παραγωγής

Όσον αφορά το περιεχόμενο, η αλλαγή διακρίνεται σε:

– Τεχνική ή τεχνολογική, όπως η εισαγωγή νέων τεχνολογιών.

– Φυσική, όπως είναι η αλλαγή τοποθεσίας, γραφείων, χωροθέτησης κλπ.

– Ατομική, όπως είναι η αντικατάσταση των εργαζομένων και του τρόπου εργασίας.

Κάποιες φορές η ανάγκη για αλλαγή είναι εμφανής και ξεκάθαρη και άλλες δύσκολο να γίνει αντιληπτή. Στις περιπτώσεις εκείνες όπου η αυτοδιοίκηση  φαίνεται να λειτουργεί καλά, δεν είναι εμφανές τι πρέπει να αλλάξει, αφού ακόμα και αν φαίνονται στην αγορά κάποιες επικείμενες αλλαγές δεν έχουν ακόμα επηρεάσει, εξακολουθεί να λειτουργεί ικανοποιητικά. Είναι σημαντικό, λοιπόν, τα ηγετικά στελέχη να έχουν τη διορατικότητα να προβλέψουν την αλλαγή και να προετοιμάσουν εγκαίρως τον οργανισμό και τους εργαζόμενους για αυτή.

Αφού αναγνωριστεί η ανάγκη για αλλαγή, θα πρέπει να:

• προσδιορίσουν με σαφήνεια τις αλλαγές που χρειάζεται να γίνουν
• προσδιορίσουν τους παράγοντες που συμβάλλουν στην αλλαγή, καθώς και τους παράγοντες που αντιστέκονται σε αυτή
• σχεδιάσουν και να επιλέξουν τις κατάλληλες στρατηγικές που θα οδηγήσουν στην επιθυμητή αλλαγή
• Επιλέξουν τις τακτικές και τις παρεμβάσεις που θα εφαρμόσουν για να επηρεάσουν θετικά τους εργαζόμενους και τον οργανισμό και θα αμβλύνουν την αντίσταση στην αλλαγή
• προσδιορίσουν τα κριτήρια με βάση τα οποία θα μετρηθούν τα αποτελέσματα της διαδικασίας αλλαγής προκειμένου να κριθεί ως επιτυχημένη ή όχι

Και όπως έλεγε ο Μάρκος Αυρήλιος (Ρωμαίος Αυτοκράτωρ)– Φοβείταί  τις μεταβολήν; τι γαρ δύναται χωρίς μεταβολής γενέσθαι;

Οι αλλαγές είναι ένα θέμα χωρίς επίλογο ή ακόμα δεν έχει γραφτεί ο επίλογος…

Ο Ιωάννης Μίχας έχει διατελέσει δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αχαρνών καθώς και πρόεδρος σε νομικά πρόσωπα.